เรื่องของซากที่ไม่ซ้ำซากฉบับนี้ อยากชวนท่านผู้อ่านไปฟังการถกเถียงทางวิชาการที่เข้มข้นและน่าสนใจประเด็นหนึ่งของวงการบรรพชีวินวิทยา  นั่นก็คือการตามหาบรรพบุรุษของมนุษย์เรานั่นเองค่ะ 

               เมื่อกล่าวถึงต้นกำเนิดของมนุษย์ เรามักนึกถึงสมมุติฐาน เรื่องการออกจากแอฟริกา (Out of Africa) ที่ว่าบรรพบุรุษของมนุษย์ได้กำเนิดขึ้นในทวีปแอฟริกา และต่อมาได้อพยพไปยังพื้นที่อื่นๆ ของโลก แต่สมมุติฐานนี้ก็หาได้ศักดิ์สิทธิ์หรือแตะต้องมิได้แต่อย่างใด เพราะถูกท้าทายด้วยหลักฐานการค้นพบฟอสซิลใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา ล่าสุดนี้ได้ถูกสั่นคลอนด้วยการค้นพบฟอสซิลของแอนโธรพอยด์ (Anthropoid) ในพม่า การค้นพบใหม่นี้กลับไปสนับสนุนสมมุติฐานเก่าแก่ที่เกือบจะถูกหลงลืมไปแล้ว เรื่องการออกจากเอเชีย (Out of Asia) ที่ว่าบรรพบุรุษของเรามีต้นกำเนิดในเอเชียก่อนที่อื่นๆ ขอทำความเข้าใจสักนิดก่อนนะคะ ว่าแอนโธรพอยด์ที่เรากำลังพูดถึงนี้ เป็นบรรพบุรุษที่ห่างไกลเราค่อนข้างมาก หาได้เป็นบรรพบุรุษใกล้ชิดกับ มนุษย์แบบ “ลูซี่” (Australopithecus afarensis) ที่มีอายุประมาณ 3.2 ล้านปีนะคะ แต่แอนโธรพอยด์โบราณเป็นสัตว์กลุ่มหนึ่งในลำดับไพรเมต ที่มีอายุเก่าแก่เกือบ 40 ล้านปีก่อน มันเป็นบรรพบุรุษร่วมของมนุษย์อย่างเรากับอุรุงอุตัง กอริลลา ชะนี และลิงมีหางอื่นๆ ค่ะ

               ฟอสซิลของแอนโธรพอยด์ยุคแรกๆ ถูกค้นพบในประเทศอียิปต์ มีอายุประมาณ 30 ล้านปีก่อน นั่นจึงเป็นที่มาของความเชื่อว่ามันกำเนิดในแอฟริกา หลังจากนั้นเริ่มมีการค้นพบซากของลิงจิ๋วที่อายุเก่าแก่กว่า (37- 45 ล้านปีก่อน) ในพื้นที่อื่นๆ โดยเฉพาะในจีน พม่าและประเทศอื่นๆ ของทวีปเอเชีย การค้นพบหลังๆ นี้ชี้ว่า เป็นไปได้ที่แอนโธรพอยด์อาจกำเนิดขึ้นในเอเชียก่อนแล้วอพยพไปแอฟริกาทีหลัง แต่ยังไงก็ยังค้างคาใจนักบรรพชีวินวิทยาอยู่ดี เพราะยังไม่มีหลักฐานฟอสซิลแน่ชัดที่จะแสดงว่าแอนโธรพอยด์เหล่านี้ละทิ้งเอเชียไปแอฟริกาเมื่อใดและอย่างไร จนในปี ค.ศ. 2005 คริสโตเฟอร์ เบียร์ด นักบรรพชีวินวิทยาจากพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาคาเนกี้ และทีมนักวิจัยนานาชาติ ได้พบฟอสซิลของปลาโบราณ เต่า และฟันของบรรพบุรุษฮิปโปจากแหล่งฟอสซิลซึ่งเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำเก่าแก่ใกล้หมู่บ้านเนืองพินเล (Nyaungpinle)ในประเทศพม่า และที่สำคัญได้มีการพบฟันกรามของลิงแอนโธรพอยด์โบราณสายพันธุ์ใหม่ ฟันกรามที่พบมีขนาดประมาณเมล็ดข้าวโพดคั่ว มีอายุประมาณ38 ล้านปีก่อน น่าจะมีขนาดตัวใกล้เคียงกับกระรอก จากการทำงานภาคสนามในประเทศพม่าอย่างยากลำบากถึง 6 ปี ทีมวิจัยสามารถเก็บตัวอย่างของลิงแอนโธรพอยด์นี้ได้เพียงฟันกราม 4 ซี่ ซึ่งตอนหลังพวกเขาตั้งชื่อให้ว่า “แอเฟรเชีย ชิจิเด” (Afrasia djijidae)

               
               จากหลักฐานฟันกราม 4 ซี่นี้ ทำให้นักวิจัยเห็นว่า Afrasia มีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับแอนโธรพอยด์โบราณอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งเคยอาศัยอยู่ในเวลาใกล้เคียงกันแต่ต่างทวีป นั่นคือ “แอโฟรทาร์เซียส ลิบิคัส” (Afrotarsius libycus) จากประเทศลิเบีย ทวีปแอฟริกา ลักษณะฟันของแอนโธรพอยด์สองชนิดนี้คล้ายคลึงกันมาก ทั้งขนาด รูปร่าง และอายุ ซึ่งพิจารณาคร่าวๆ อาจจะคิดว่ามันเป็นสายพันธุ์เดียวกัน  แต่เมื่อตรวจสอบอย่างละเอียดมากขึ้น ทีมวิจัยก็สังเกตพบว่าฟันกรามของ Afrasiaจากเอเชีย มีลักษณะที่เก่าแก่กว่าฟันกรามของ Afrotarsius จากแอฟริกา   ลักษณะที่โบราณกว่าของฟัน บวกกับอายุที่เก่าแก่กว่าของ Afrasia จากเอเชีย จึงถูกใช้เป็นหลักฐานล่าสุดที่ชี้ว่ารากของแอนโธรพอยด์น่าจะอยู่ในเอเชียมากกว่าแอฟริกา

ที่มาภาพ : http://www.labgrab.com/users/jeffrey-serrill/blog/afrasia-djijidae-fossils-reveal-asian-not-african-origin-early-primates_i

ในยุคนั้นทวีปแอฟริกาและเอเชียแยกจากกันด้วยทะเลที่กว้างกว่าทะเลเมดิเตอร์เรเนียนในปัจจุบัน เราเรียกทะเลโบราณนี้ว่า “ทะเลเทธีส” (Tethys Sea) จึงเกิดคำถามว่าแล้วแอนโธรพอยด์ในยุคนั้นอพยพจากเอเชียไปแอฟริกาได้อย่างไร? ฌอง-ฌาคส์ เจเกอร์ หัวหน้าทีมวิจัย มีข้อสันนิษฐานต่อประเด็นนี้ว่า แอนโธรพอยด์ในยุคแรกนั้นอาจว่ายข้ามทะเลจากเกาะสู่เกาะ และออกจากเอเชียมาจนถึงแอฟริกา หรืออาจจะล่องแพไปพร้อมซุงโดยการพัดพาของธรรมชาติ นอกจากนั้นยังพบว่าสัตว์กลุ่มอื่นๆ ก็อพยพจากเอเชียไปยังแอฟริกาในช่วงเวลาใกล้เคียงกันด้วย
                 หลังจากที่แอนโธรพอยด์ในยุคแรกเดินทางสู่แอฟริกา สัตว์ชนิดเดียวกันที่ยังหลงเหลืออยู่ในทวีปเอเชียก็ล้มตายลงจนหมดสิ้น โดย ฌอง-ฌาคส์ เจเกอร์ ให้เหตุผลว่า เมื่อราวๆ 34 ล้านปีก่อนนั้น มีธารน้ำแข็งขนาดมหึมาที่ทำให้ภูมิอากาศโลกเย็นจัดและส่งผลกระทบต่อเอเชียมากกว่าแอฟริกา วิกฤตดังกล่าวได้กวาดล้างแอนโธรพอยด์ดั้งเดิมในเอเชียไปจนหมดสิ้น ส่วนแอนโธรพอยด์ที่เราพบในเอเชียปัจจุบันนี้ อย่างชะนีหรืออุรังอุตังนั้นเพิ่งอพยพมาจากแอฟริกาเมื่อประมาณ 20 ล้านปีก่อนนี้เอง 
                 ในที่สุด สมมุติฐานใดจะเป็นที่ยอมรับผ่านวันเวลา ก็ขึ้นอยู่กับความหนักแน่นของหลักฐานใหม่ๆ ที่มาสนับสนุนรวมทั้งความน่าเชื่อถือของเหตุผล ...เรามารอดูกันต่อไปนะคะ

แหล่งข้อมูล :
1.   Chaimanee, Y., et al. Late Middle Eocene primate from Myanmar and the initial anthropoid 
              colonization of Africa. PNAS. June 4, 2012.
2.   Jeffrey Serrill, Afrasia djijidae discovery reveals an Asian, not African, origin of early 
              primates. http://www.labgrab.com/users/jeffrey-serrill/blog/afrasia-
              djijidae-fossils-reveal-asian-not-african-origin-early-primates_i
3.   Ann Gibbons. An Asian Origin for Human Ancestor http://news.sciencemag.org/
              sciencenow/2012/06/an-asian-origin-for-human-ancest.html?        

จากจดหมายข่าว Khorat Fossil  Museum News  ปีที่ 2 ฉบับที่  6 ประจำเดือนมิถุนายน 2556   

               เป็นเรื่องแปลกแต่จริงสุดสำหรับมนุษย์สุดฉงนอย่างเราๆ ที่มักตื่นเต้นและชื่นชอบอะไรที่แปลกใหม่ ใหญ่ๆ เล็กๆ โดยเฉพาะไอ้เรื่องที่ได้รับการจดบันทึกเป็นสถิติโลกล่ะชอบนัก และเมื่อพูดถึงสถิติก็เลี่ยงตัวเลขไม่พ้น วันนี้ผมจึงมีสถิติตัวเลขเกี่ยวกับสัตว์โลกมานำเสนอทุกท่าน แต่ก่อนจะไปเรื่องสัตว์โลก ขอกล่าวถึงเรื่องของกีฬาสักนิดนะครับ เพราะเมื่อพูดถึงสถิติ กีฬาถือได้ว่ายึดถือเรื่องของสถิติเป็นอย่างมากเลยล่ะ เพราะสร้างความเร้าใจขณะนั่งลุ้นกีฬาชนิดโปรดได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะกีฬาระดับโลกอย่างโอลิมปิกด้วยแล้ว ก็ยิ่งเร้าใจเข้าไปใหญ่ โอลิมปิกครั้งนี้ก็เช่นกันนะครับ มีการทำลายสถิติกันเป็นว่าเล่น ไม่ว่าจะเป็นยิมนาสติก ยกน้ำหนัก ว่ายน้ำ เรือพาย ฯลฯ แต่ที่คอกีฬาทั่วโลกให้ความสนใจมากๆ เห็นจะเป็นกรีฑาที่มีคุณยูเซน โบลต์ (Usain Bolt) เจ้าของฉายา “The Lightning Bolt” หรือเจ้าสายฟ้าแลบ ลงแข่ง เพราะสถิติตอนนี้คุณโบลต์ได้รับการจดบันทึกให้เป็นมนุษย์ที่วิ่งระยะ 100 เมตรได้เร็วที่สุดในโลก คือใช้เวลาเพียง 9.63 วินาทีเท่านั้น ในการแข่งขันโอลิมปิกที่ลอนดอนเกมส์ แต่โบลต์ยังสามารถวิ่งได้เร็วกว่านั้นอีกนะครับ คือ 9.58วินาที ในการแข่งขันกรีฑาชิงแชมป์โลกที่กรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี เมื่อปี ค.ศ. 2009  อ่า !! ลองคิดเล่นๆ นะครับว่า ถ้าคุณโบลต์ วิ่งแข่งกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเช่นเดียวกันกับมนุษย์เราอย่างเสือชีต้าล่ะ ระยะ 100 เมตร ใครกันจะเป็นผู้ชนะ ผู้เขียนลองไปค้นดูสถิติเจ้าเสือชีต้า พิจารณาข้อมูลอย่างถ้วนถี่ ก็ต้องชี้และชูขาหน้าให้กับชีต้าเขาล่ะ เพราะ 100 เมตร ชีต้าใช้เวลาเพียง 5.95 วินาทีเท่านั้น โดยสถิตินี้ตกเป็นของเสือชีต้าสาววัย 11 ปี นามว่า “ซารา” จากสวนสัตว์ซินซินนาติ (Cincinnati Zoo) สหรัฐอเมริกา และนั่นก็เป็นเพียงสถิติบางตัวอย่างที่หยิบยกมาเล่าสู่กันฟัง ตามควันหลงโอลิมปิกครับ


               สำหรับฉบับนี้ผู้เขียนยังไม่สนใจใคร่รู้เรื่องราวของความเร็วเท่าไรนัก แต่ในฐานะที่คลุกคลีอยู่กับกระดูกกระเดี้ยวสัตว์ และเคยนึกฉงนปนสงสัยว่าใครกันนะที่ใหญ่สุดในปฐพี ก็เลยอยากจะเขียนเกี่ยวกับสถิติความใหญ่โตของสัตว์โลกดูบ้าง เข้าไปค้นข้อมูลในกุ๊กกู๋ โอ๊ะ! กูเกิล พบว่า สัตว์ที่ใหญ่ที่สุดบนโลกใบกลมแป้น ณ บัดนาว เห็นจะเป็นเจ้าวาฬสีน้ำเงิน   (Blue Whale, Balaenoptera musculus) ที่ยาวราว 33.5 เมตร หนักกว่า 180 ตัน จะยิ่งใหญ่ซักเท่าไหร่กัน ก็แค่มนุษย์สุดประเสริฐที่หนักซัก 70 กิโลกรัม รวมกันจำนวน 2,667 คนเท่านั้นเอง อืม คิดดูแล้วไม่ใช่น้อยเลยใช่ไหมล่ะ..แล้วใครกันเล่าจะกล้ามาท้าชิง..หากแลตาหาในโลกปัจจุบันคงตอบได้คำเดียวว่ายาก...

               งั้นเราลองย้อนเวลาหาอดีตกัน เผื่อจะหาคู่ต่อกรให้เจ้าวาฬสีน้ำเงินนี้ได้บ้าง... ไทม์แมชชีนพุ่งจี๊ดกลับไปสะดุดหยุดชะงักในยุคที่สัตว์ใหญ่มหึมาอย่างเจ้าไดโนเสาร์ เดินไปมาปะปนบนพื้นทวีปจำนวนมาก  แล้วเรามาดูกันว่าใครนะจะมาเป็นคู่ต่อกรกับเจ้าวาฬสีน้ำเงินนี้ได้  และแล้วข้อมูลสถิติที่ปรากฏ พบว่า เจ้า Bruhathkayosaurus    ซึ่งเป็นไดโนเสาร์ซอโรพอด คอยาวหางยาว แห่งอินเดีย (ทมิล นาดู) ได้ครองจ้าวความใหญ่โตไปด้วยสถิติความยาวราว 40-44 เมตร หนักกว่า 200-220 ตัน นี่คือความใหญ่โตมโหฬารของยักษ์ใหญ่ในพื้นโลก ที่ยังไม่มีสถิติใดมาลบได้ แต่หากจะพิจารณาเฉพาะความยาวแล้วละก็ คงต้องยกให้เจ้า Amphicoelias ไดโนเสาร์ซอโรพอดที่ยาวตั้งแต่หัวจรดหางราว 50-62 เมตรด้วยกัน เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับสถิติตัวเลขที่ได้จากความใหญ่ยาวของเจ้าสัตว์โลก แต่ว่ายังไม่จบแค่นี้นะครับ ฉบับหน้าเรามาว่าเรื่องตัวเลขกับสัตว์โลกกันต่อนะครับ....


แหล่งอ้างอิง 
1. ทุบสถิติโลก“ชีตาห์สาว”วิ่งร้อยเมตรแค่ 5.95 วิ. http://www.manager.co.th/ 
           science/ViewNews.aspx?NewsID=9550000095721. 4 สิงหาคม 2555.
2. โบลต์สุดยอด! ซิวเหรียญทอง100ม.ทุบสถิติอลป.http://www.dailynews.co.th/sports/147502. 
           6 สิงหาคม 2555. 
3. วาฬสีน้ำเงิน.http://th.wikipedia.org/wiki/วาฬสีน้ำเงิน. 22 สิงหาคม 2555.
4. Dinosaur size. http://en.wikipedia.org/wiki/Dinosaur_size. 
5. Earthshakers, The largest animals ever to walk the Earth. 
           http://www.gavinrymill.com/dinosaurs/largest-dinosaur-ever.html. 20th Oct 2001.
6. Largest organisms. http://en.wikipedia.org/wiki/Largest_organisms. Dec. 2011.
7. What is the longest axon? http://blog.ketyov.com/2012/05/ what-is-longest-axon.html. 
           19 May 2012.